مرجع دانلود پاورپوینت های درسی

حجم فایل : 171.8 KB
نوع فایل : پاور پوینت
تعداد اسلاید ها : 87
بنام خدا تجلی و امکان فقری تحلیل مفهومی علیت
علیت، مفهومی اضافی و حاکی از رابطه خاص میان دو چیز است.
پس فهم درست آن، به فهم طرفین آن (علّت و معلول) وابسته است.
معانی علّت: مفهوم عام، چیزی که‏ شی‏ دیگر بر آن متوقّف و محتاج است. این معنا، شامل علت تامّ و ناقص است. «رابطه علیّت و معلولیّت، ‏ استناد واقعیتی به واقعیت دیگر» است (مطهری، 3/190)
مفهوم خاص، چیزی که از وجود آن، وجود معلول و از عدم آن، عدم معلول لازم می‏آید و میان آن و معلولش در وجود و عدم، تلازم حاکم است (ملاصدرا، الحکمة المتعالیة، 2/127)
علیت رابطه ویژه میان علّت و معلول است؛ تلازم وجودی میان دو چیزی که یکی از دیگری صادر شده است. (بهمنیار، 519). فلسفی بودن اصل علیت مسائل: 1- فلسفی 2- فروفلسفی (حسی و تجربی) 3- فرافلسفی (پیش فرض فلسفه و مسائل فلسفی) بی نیاز از اثبات
علیت، مسأله‌ای فلسفی است، زیرا علت و معلول از لواحق‏ موجود بما هو موجود است (ابن سینا، الشفا، 257)
پس ‏روش اثبات آن، عقلانی است نه تجربی، زیرا کار حس، احساس دو چیزی‏ است که در پی هم رخ می‏دهند.
حتی درک تعاقب نیز، یافته حس به تنهایی نیست، چون . کار حسّ، تنها احساس دو چیز است. (ابن سینا، همان، ص 8).
نظریه: علیت فرافلسفی (پیش فرض فلسفه و مسائل فلسفی) راه‌های کشف و اثبات علیت از نظر حکمای اسلامی راه یکم راه امکان ذاتی ماهیت: هر ممکنی، ذاتا نسبت به وجود و عدم، لا اقتضا است. ولی همین شی‏، در متن خارج، به دلیل محال بودن ارتفاع نقیضین، یا موجود و یا معدوم‏ است
برای موجود یا معدوم شدن، از سه حال خارج نیست:1- ذات آن برای‏ موجود یا معدوم شدنش کافی باشد. 2- رجحان خودبه‏خودی وجود و عدم بر یکدیگر. 3- چیز دیگری سبب موجود یا معدوم شدن آن ‏گردد.
شق اول محال است «زیرا اگر اقتضای وجود کردی واجب الوجود بودی و اگر اقتضای عدم خود کردی ممتنع الوجود بودی» (سهروردی، 135)، درحالی که بنا به فرض، ماهیت ممکن است.
هر ماهیتی در مقام ذات، نسبت به وجود و عدم لا اقتضاست؛ حال اگر به خودش وجود یا عدم بخشد، لازم می‏آید هم واجد یکی از آن دو و هم فاقد آن باشد که اجتماع نقیضین است. ادامه شق دوم ترجح بلا مرجح است که به اجتماع‏ نقیضین (تساوی و عدم‏تساوی) برمی‌گیردد.
برخی، محال بودن این شق را بدیهی دانسته‏اند (ابن سینا، ص 38؛فخر رازی، 1/95).
با‏ محال بودن آن دو، شق ثالث اثبات می‏شود زیرا تقسیم مذکور بر حصر عقلی استوار است (ابن سینا، صص 38-39) راه دوم بداهت نیاز ممکن به علت صرف تصور موضوع و محمول آن‏ برای تصدیق آن کافی است (طوسی، 78؛لاهیجی، 294) بر این اساس وجود علت برای خروج ماهیت از حد استوا بدیهی است اما ضرورت میان علت و معلول با ‏ برهان اثبات می‏شود (ابن سینا، همان، ص 39؛ التعلیقات، 1/23؛ ملا صدرا، 2، 131)
علیت، بدیهی اولی است. هر انسانی بلکه برخی از حیوانات‏ هم به حسب فطرت و غریزه با اصل علی...